بررسی روند تغییر اید‏ئولوژی سیاسی جنبش جنگل و پیامدهای آن

یکی از مسائل مهم پیرامون آسیب­شناسی جنبش جنگل، آسیب­شناسی اید‏ئولوژیک سیاسی آن است. زیرا از این دیدگاه جنبش چندان مورد مطالعه قرار نگرفته است. در این راستا، این پرسش مطرح است که اید‏ئولوژی سیاسی جنبش، از آغاز تا پایان، چه تغییراتی در روند خود داشته و این تغییرات چه تأثیراتی بر میزان مشروعیت و سرنوشت آن داشته است. برای بررسی این موضوع، نخست محورهای ایدئولوژی جنبش در سال‏های اولیۀ مبارزه مورد مطالعه قرار می‏گیرد و در ادامه، روند دگرگونی‌های به‏وجود آمده در آن و نیز علل و پیامدهای این دگرگونی‏ها تا سال‌های پایانی جنبش مورد بررسی قرار خواهند گرفت. جنبش در شرایط بحرانی جنگ جهانی یکم که کشور مورد تاخت­و­تاز دول متخاصم قرار گرفته بود، پا به عرصه نهاد. در چنین شرایطی، مبارزه با بیگانگان، احیای استقلال کشور و نظام مشروطه، به عنوان محورهای اصلی ایدئولوژی سیاسی جنبش مطرح شدند. اما در روند مبارزۀ جنبش، حوادثی روی داد که نه­تنها جنبش را در موضع ضعیفی قرار داد، بلکه آن­ را از تحقق آرمان‏های یاد شده نیز مأیوس کرد. چنین شرایطی جنبش را به سوی همکاری با بلشویک‏ها سوق داد. این همکاری سرانجام به تغییر اید‏ئولوژیک جنبش از مشروطه به «جمهوری شوروی» منجر گردید. چنین تغییری به زیان مشروعیت و پایگاه مردمی جنبش تمام شد و در نتیجه سرکوبی آن را نیز آسان‏تر کرد.